Haagse woontorens krijgen collectieve wko
(artikel) In het centrum van Den Haag start de bouw van twee woontorens die worden verwarmd en gekoeld met behulp van een wko en stadsverwarming. De wko wordt gerealiseerd door Eteck. Directeur Cees Verloop gaat in op de keuzes die bij het project zijn gemaakt.
Tekst: Uko Reinders
Voor het project met de woontorens aan de Grotiusplaats, tussen de Koninklijke bibliotheek en de Utrechtse baan in het Haagse centrum, werd onlangs een contract voor de realisatie en langjarige exploitatie van de wko getekend. Hierin is vastgelegd dat Eteck gedurende 30 jaar duurzame warmte en koude gaat leveren aan de 655 woningen in de woontorens.
Duurzaam ontwerp
Het bedrijf realiseert de installatie samen met zijn installatiepartner Roodenburg. De woontorens zijn een project van Provast, CBRE Global Investors en ASR. Eteck-directeur Cees Verloop: “We hebben samen met adviesbureau Linssen en hoofdaannemer J. P. van Eesteren een duurzaam ontwerp vastgesteld. Dit ontwerp voldoet direct aan alle eisen om 30 jaar lang deugdelijk te kunnen worden geëxploiteerd.” Inmiddels is de bouw van het project officieel van start gegaan. De oplevering staat gepland voor begin 2022. De wko met open bronnen zal naar verwachting 120 tot 250 meter diep worden en een capaciteit krijgen van 110 m³ per uur. Een studie heeft uitgewezen dat er geen negatieve effecten zijn voor eventuele bestaande bronnen in de omgeving, zodat een vergunning kon worden afgegeven. Verloop: “Als er wel invloed zou zijn geweest op omliggende bronnen, was daar in de meeste gevallen wel een mouw aan te passen door van elkaars bronnen gebruik te maken. Er kan dan een netwerk van bronnen ontstaan.”
Inpassing van lucht/water-warmtepomp
De laagtemperatuur-warmtepompen (LT) leveren 503 kW vermogen en voorzien daarmee in 80 procent van de warmtevraag voor ruimteverwarming. Daarnaast levert een hoogtemperatuur-warmtepomp (HT) met een vermogen van 225 kW ruim 50 procent van de warmtevraag voor de levering van warm tapwater in de woningen. Door boven de inrit van de parkeergarage een lucht/water-warmtepomp met een vermogen van ruim 200 kW in te passen, wordt de balans van de wko actief beheerst.
De lucht/water-warmtepomp fungeert in de zomer als warmtebron voor de HT-warmtepomp, en in de tussenseizoenen als warmtebron voor de LT-warmtepompen en het wko-systeem. Eteck kiest voor meerdere warmtepompen zodat er back-up is bij uitval van een installatie. Verder wordt het project in Den Haag aangesloten op het stadsverwarmingsnet van Eneco. Verloop: “We hebben de afgelopen jaren goed met Eneco samengewerkt. Bij meerdere wko-projecten van Eneco voorzien we vele duizenden woningen van duurzame warmte en koude.”
Eteck kiest voor meerdere warmtepompen zodat er back-up is bij uitval van een installatie
35.000 aansluitingen
Eteck heeft veel ervaring met collectieve wko-projecten en noemt zichzelf ‘marktleider in lokale collectieve duurzame warmtelevering’. Het bedrijf heeft inmiddels 35.000 aansluitingen gerealiseerd, verdeeld over meer dan 230 projecten. Voorbeelden zijn de meerlaagse bouw voor 810 studentenkamers in Leiden, en een villawijk met 650 wooneenheden in Blaricum. Het project in Blaricum wordt nog steeds uitgebreid en zal uiteindelijk tot 950 woningen doorgroeien.
Collectief versus decentraal
Terwijl in Leiden en Den Haag voor een centrale warmtepomp is gekozen, krijgen de Blaricumse stulpjes een individuele warmtepomp met aansluiting op de centrale wko. “Dat was in dit geval voordeliger omdat je bij een centrale warmtepomp de warmte via buizen naar de huizen moet distribueren”, legt Verloop uit. “Dat zorgt voor warmteverlies, vooral wanneer je ook warm tapwater door de ‘koude’ grond distribueert. Het warmteverlies kan wel beperkt worden door de buizen zwaar te isoleren, maar uiteindelijk heeft berekening uitgewezen dat individuele warmtepompen hier een betere oplossing zijn.” Voor gestapelde bouw zal bij zo’n berekening al snel een centrale warmtepomp in beeld komen. Via zwaar geïsoleerde buizen in schachten en met kortere afstanden dan bij grondgebonden wooneenheden is het in dat bouwtype mogelijk om het warmteverlies van de distributie flink te beperken.
> Leestip: All-airsysteem integreert verwarmen, koelen en ventileren.
> Leestip: Registratieplicht energiebesparende maatregelen leidt tot ongewenst effect.
> Leestip: Nieuwe database toont wet- en regelgeving waaraan gebouwen moeten voldoen.
Er komen grote veranderingen op het gebied van klimaattechniek voor de utiliteitsbouw aan. Alle nieuwbouw moet bijna-energieneutraal worden, alle gebouwen moeten minimaal energielabel C krijgen en er worden steeds strengere eisen aan de binnenluchtkwaliteit gesteld. Om hier aan te voldoen zijn innovatieve klimaatinstallaties nodig die ook onderhevig zijn aan regelgeving, bijvoorbeeld op het gebied van koudemiddelen. Het congres ‘Future proof klimaattechniek’, dat 26 maart aanstaande plaatsvindt in Utrecht, brengt bezoekers in één middag op de hoogte van de laatste ontwikkelingen rond klimaattechniek.
Alle informatie over het programma en de wijze van inschrijven vindt u op de congreswebsite: www.futureproofklimaattechniek.nl
Hopelijk heeft de ontwerper goed nagedacht en geleerd van bestaande wko-systemen. In Waddinxveen heeft het systeem nog steeds een vervelende nasmaak. Voor eindgebruikers een peperduur systeem zonder dat je “zuinig aan” kunt doen.