Hoe voorkom je met ventilatie coronabesmetting in het nachtleven?

16 juli 2021

Op 14 juli maakte demissionair premier Mark Rutte bekend dat ventilatie aan de basismaatregen tegen corona worden toegevoegd. Ventilatie komt erbij in het rijtje: handen wassen, afstand houden en testen bij klachten. Experts wezen al veel langer op het belang van ventilatie. Maar hoe voorkom je besmettingen in een gesloten ruimte met dansende en schreeuwende jongeren?

Tekst: Uko Reinders 

 

 

De aankondiging van Rutte op 14 juli tijdens het coronadebat in de Tweede Kamer is in lijn met wat binnenklimaatexperts en bijvoorbeeld de covid taskforce Masterplan Ventilatie al langer roepen, namelijk dat goede ventilatie belangrijk is om coronabesmetting tegen te gaan. De exacte invulling van het ventilatieadvies wordt nog door het demissionaire kabinet uitgewerkt. Rutte wees tijdens het debat alvast op technische ingrepen en het openen van ramen.

Wakker geschut door besmetting tienduizenden jongeren 

Atze Boerstra, directeur bba binnenmilieu en sinds kort ook hoogleraar Building Services Innovation aan de Technische Universiteit Delft, is op basis van wetenschappelijk onderzoek al meer dan 15 maanden overtuigd van de noodzaak van goede ventilatie om coronabesmettingen tegen te gaan. “Goed dat de regering ventilatie nu serieus neemt, maar het is wel veel te laat. Dat de beleidsmakers zijn wakker geschud door de besmetting van tienduizenden jongeren in het nachtleven is triest. Het goede nieuws is dat er nu concreet beleid komt. Het is nog wel even afwachten hoe dat eruit komt te zien.”

Wel grote koelinstallaties, maar adequate ventilatie ontbreekt

Ook volgens Wouter Wijma, voorzitter van Binnenklimaat Nederland is de gebrekkige of afwezige ventilatie medeoorzaak van de massa-besmettingen in de afgelopen weken. “Volgens het Bouwbesluit moet in kantoren minimaal 30 m³/uur/persoon worden geventileerd; dit zou ook minstens het geval in de horeca moeten zijn, maar dat gebeurt meestal niet. Neem de feesthallen in Twente waar veel besmettingen zijn opgetreden. Daar staan wel grote koelinstallaties op het dak, maar adequate ventilatie ontbreekt.”

Ook eisen stellen aan totale verse luchttoevoer 

Hoewel 30 m³/uur/persoon voor kantoren voldoende is, kan je je volgens Wijma afvragen of deze hoeveelheid luchtverversing ook voldoende is voor een feestende menigte. “Daar zou onderzoek naar moeten worden gedaan.” Boerstra heeft zo’n onderzoek gedaan, waarvoor hij de recent georganiseerde fieldlabs bezocht. De grootte van de feestruimtes zijn volgens hem van groot  belang bij de bepaling van de hoeveelheid benodigde ventilatielucht, met name de hoogte. “In grote hoge ruimtes als de Ziggo Dome kom je al heel ver met 24 m³ per uur per persoon. In kleinere ruimten is het een ander verhaal. Los van de vereiste luchttoevoer per persoon, zou je dan ook eisen moeten stellen aan de totale verse luchttoevoer in de ruimte. Dat is bijvoorbeeld in een feestzaal of een achterafruimte van een café nog wel eens een probleem.”

Dance en house is beter dan Hazes

Boerstra: “met name de combinatie kleinere ruimte, weinig ventilatie en zingen of schreeuwen, is tricky. Stel een van de aanwezigen is besmet, dan blijven virusdeeltjes in zo’n ruimte tussen de mensen rondzweven en kunnen zo veel besmettingen veroorzaken.” De hoogleraar wijst ook op het effect van stemgebruik. “Als mensen zingen of hard praten om boven de achtergrondmuziek uit te komen, dan verspreiden ze via de mond zo’n 100 keer zoveel microdruppeltjes dan normaal. Dat maakt een persoon met corona veel besmettelijker.” Het is volgens Boerstra daarom beter instrumentale muziek als dance en house te draaien in plaats van meezingers van bijvoorbeeld Hazes. En om te voorkomen dat mensen gaan schreeuwen om boven harde muziek uit te komen, pleit Boerstra voor de ‘silent disco’. “Als mensen met elkaar willen praten doen ze de koptelefoon af en kunnen ze op normaal stemvolume converseren.”

Geen begrip voor afschaffing Besluit eisen inrichtingen Drank- en Horecawet

Terwijl het kabinet enerzijds aankondigt ventilatie serieuzer te nemen, heeft het anderzijds ook een maatregel genomen die de regels ten aanzien van ventilatie juist versoepelt. Dat is de afschaffing van het Besluit eisen inrichtingen Drank- en Horecawet, die – zeer recent – op 1 juli plaatsvond. In die wet was voor de horeca een ventilatievoud van zes opgenomen. Oftewel in een uur moet een ruimte zes keer van verse lucht worden voorzien. Sinds 1 juli gelden voor de horeca de eisen van het Bouwbesluit. Boerstra: “Voor bestaande horecagelegenheden betekent dat je nu een factor vijf minder hoeft te ventileren dan voorheen. Ik volg dit dossier al maanden en kan er met mijn pet niet bij waarom men juist nu dit besluit heeft genomen. Vanwege COVID-19 zou je in de horeca juist eerder de ventilatievoud-eisen moeten verhogen.”

Tweede Kamer legt petitie tegen versoepeling van ventilatie-eisen naast zich neer

Ook Wijma ergert zich aan de recente aanpassing in de regelgeving. “Samen met de horecabranche hebben we drie maanden geleden een petitie bij de Tweede Kamer ingediend tegen de versoepeling van de ventilatie-eisen. De regering heeft die helaas naast zich neergelegd.” Nu de regering opnieuw naar de ventilatie-eisen gaat kijken, ziet Boerstra kansen: “Fingers crossed dat de betrokken ministeries nu alsnog ook specialisten op het gebied van aerosolen, binnenmilieu en installatietechniek gaan inschakelen om snel tot effectief ventilatiebeleid te komen waar de praktijk mee uit de voeten kan.”

Oproep om ventilatiesystemen op korte termijn op orde te brengen

In een reactie wijst Techniek Nederland erop dat ventilatiesystemen minimaal moeten voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit. Die gelden voor kantoren, scholen en de horeca. Echter, zo stelt de vereniging vast, in veel gevallen is dat niet het geval. “Daarom dringen we erop aan om ventilatiesystemen op korte termijn op orde te brengen. De overheid zou dat waar nodig financieel moeten ondersteunen”, aldus Dick Reijman, woordvoerder van Techniek Nederland. Ook de brancheorganisatie vindt versoepeling van de ventilatieregels voor de horeca onverstandig.

Schone lucht zou vanzelfsprekend moeten zijn

Reijman wijst erop dat we op de langere termijn rekening moeten blijven houden met mutaties van het coronavirus en de mogelijke opkomst van andere virussen. “Daarom is het zaak om snel in actie te komen. Goede ventilatie is overigens niet alleen van belang in de strijd tegen het coronavirus, maar ventileren is áltijd belangrijk, óók volgens het RIVM. Structurele aandacht voor goede ventilatie is nodig. We vinden het vanzelfsprekend dat we beschikken over schoon water. Dat zou ook voor de lucht in onze scholen, gebouwen moeten gelden, én in restaurants en clubs.”