Nieuw onderzoek naar invloed TFA op gezondheid

30 augustus 2021

Verschillende wetenschappers doen onderzoek naar TFA, oftewel trifluorazijnzuur. Ze onderzoeken de mogelijke gevolgen van dit restproduct van HFO-koudemiddelen voor het milieu en de volksgezondheid. Recente dierproeven met ratten tonen aan dat TFA invloed kan hebben op de nier- en leverfunctie.     

Tekst: Menno van der Hoff

Vorig jaar zomer stond in RCC K&L een uitgebreid artikel over de toename van TFA in het milieu. TFA is het restproduct van veel koudemiddelen, in het bijzonder van de meeste HFO’s. In het artikel werd beschreven dat wetenschappers een direct verband leggen tussen de emissie van HFK- en HFO-koudemiddelen en hoge TFA-concentraties; met name in het Noordpoolgebied, maar ook in de Rijn.

Ook in het menselijk lichaam
In 2020 werd bekend dat TFA ook in het menselijk lichaam terecht kan komen. Dat blijkt uit onderzoek in China bij ruim 250 volwassenen waarbij sterk verhoogde concentraties TFA in het bloed werden aangetroffen. De TFA-concentraties waren duidelijk hoger dan die van alle andere PFAS-stoffen (Y. Duan et al., 2020). [1].

Hogere concentraties
Er zijn ook verhoogde TFA-concentraties aangetoond in planten, inclusief consumptiegewassen, waardoor TFA de weg naar het menselijke lichaam kan vinden. Dat kan ook via drinkwater gebeuren. Omdat in de oppervlaktewateren in Noordrijn-Westfalen de laatste jaren steeds hogere TFA-concentraties zijn gevonden, besloot het UBA (Umwelt Bundesamt) een langdurige toxiciteitsbeoordeling van TFA uit te voeren. Dat gebeurde middels een proef met ratten.

TFA in drinkwater van proefdieren
Een laatste update van dit onderzoek werd door de Duitse overheid gepubliceerd in november 2020 [2]. In de basis was het doel om een ​​richtwaarde voor de gezondheid voor TFA af te leiden. De studie werd in opdracht van het UBA tussen februari 2018 en maart 2019 uitgevoerd bij Solvay Hannover. Hier werd een jaar lang dagelijks TFA aan het drinkwater van ratten toegediend, in concentraties van 0 ppm, 30 ppm, 120 ppm en 600 ppm. In het eindrapport van 10 december 2019 staan ​​alle testresultaten opgesomd. Het bevat onder meer gegevens over lichaamsgewicht, orgaangewicht, voedsel- en wateropname, microscopische en macroscopische waarnemingen en klinische chemie.

Leverbeschadiging bij drachtige ratten
De studie voor het UBA toonde een verhoging van de ALT-concentratie (alanine aminotransferase) aan die afhankelijk was van de TFA-dosering [3]. ALT is een indicatie van leverbeschadiging, onder andere leverhypertrofie, en het werd waargenomen in een veertien dagen durend onderzoek. In dit onderzoek naar de toxiciteit waarbij TFA werd toegediend aan drachtige ratten (10-20 dagen dracht) werd over een periode van vijftig dagen een disfunctie van de lever en de nieren waargenomen (GESTIS-Stoffdatenbank).

Metabolisatie met eiwit
In een eerder onderzoek uit 2014 van Safari en collega’s werd al geconcludeerd dat stoffen zoals halothaan, enfluraan, isofluoraan en desfluoraan worden gemetaboliseerd met het eiwit CYP2E1 en trifluoracetylaatcomponenten produceren, waardoor ze in verband worden gebracht met leverschade. Halothaanoxidatie werkt in op hepatocyteiwitten om TFA-componenten aan te maken.

Acute toename van leverenzymen
Een ernstig type leverbeschadiging is geassocieerd met een acute toename van leverenzymen zoals ALT, waarvan de waarden verhoogd blijven gedurende één tot twee weken na blootstelling en vervolgens zonder behandeling weer verdwijnen (Wright et al., 1975). Dit effect is vergelijkbaar met de ALT-concentraties die zijn gemeten in de studie die werd gebruikt door het Umwelt Bundesamt.

Concentratie van het ALT-enzym bij proefdieren, als functie van tijd en TFA-toediening. De lijn in een vak toont de mediaan (50e percentiel). De boven- en ondergrens van een vak geven het 25e respectievelijk 75e percentiel aan. De ‘antennes’ boven en onder een vak tonen het 10e respectievelijk 90e percentiel. Het sterretje (*) geeft p-waarden <0,01 aan. Bron: Umwelt Bundesambt.

Verandering in de ALT-concentratie in het bloed van proefdieren als functie van de TFA-toediening, na 28 dagen proefperiode. De lijn in het vak toont de mediaan (50e percentiel), de onderste en bovenste grenzen van een vak tonen het 25e respectievelijk 75e percentiel, de onderste en bovenste ‘antennes’ tonen het 10e respectievelijk 90e percentiel. Bron: Umwelt Bundesambt.

Chinees onderzoek naar TFA bij volwassenen
Een in 2020 uitgevoerde Chinese studie door de Universiteit van Wuhan beschrijft een onderzoek onder ruim 250 volwassenen uit de provincie Tianjin. De deelnemers – voor het grootste deel tussen de 40 en 60 jaar oud – waren geselecteerd op normale gezondheid en levensstijl en werden onderzocht op 21 PFAS-stoffen, waaronder TFA. Van die laatste stof werden in de onderzochte groep de hoogste concentraties aangetroffen. Ook was een positief verband zichtbaar tussen de hoogte van TFA-concentraties en de hoogte van de leeftijd.

Wijdverspreide blootstelling aan PFAS
De onderzoekers concluderen dat de gemeten TFA-niveaus in serum wijzen op een wijdverspreide blootstelling aan de PFAS-stoffengroep  bij de Chinese bevolking. Ze dringen aan op meer onderzoek naar de blootstelling aan deze stoffen en de effecten die dit heeft op de gezondheid. Meer informatie over het onderzoek in China vindt u in referentie[1].