Slim transport en opslag voor perfecte bananen

17 december 2018

(artikel) In de CO₂-neutrale bananenrijperij van Chiquita in Gorinchem zorgt een luchtstroomsysteem voor optimale kleuring van bananen. De koelinstallatie maakt er gebruik van ammoniak als koudemiddel.

Tekst: Martijn Louws

Maar liefst 22 rijpkamer telt het pand van Chiquita in Gorinchem. Naast de rijperij bevat het 2.850 vierkante meter grote pand aan de oostzijde van de Utrechtse stad kantoren en transsport- en opslagruimten. Het nieuwe hoofdkantoor van Chiquita heeft een begane grond en twee verdiepingen.

Sturing op temperatuur
“De rijperij neemt het grootste gedeelte van het gebouw in beslag, zowel in oppervlak als in hoogte”, vertelt Manager Operations Benny Miggels tijdens de nationale Dag van de Duurzaamheid. Tijdens die dag stonden duurzame initiatieven in het hele land centraal. Eén van deze initiatieven is de CO₂-neutrale bananenrijperij in Gorinchem. Miggels had bij de bouw ervan zitting in het projectteam. In de rijperij schommelt de temperatuur tussen de 11 en 23 °C. “Het hele proces van rijping wordt gestuurd op temperatuur. Gemiddeld is de temperatuur in de rijpkamers altijd ergens tussen de 15 en 16 graden. Zijn ze rijpklaar en gaan ze op transport, dan moet de temperatuur juist iets lager zijn dan die 15 à 16 graden Celsius. Daarom is het buiten de rijpkamers dus iets kouder”, vertelt Miggels.

Luchtdichte containers 
Het rijpingsproces verloopt ontzettend nauwkeurig, en dat begint al als de bananen op de boot worden geladen. Dat gebeurt in Panama of Costa Rica, waar ze worden geteeld. Het vervoer van bananen over grote afstanden was voorheen een uitdaging. Bij blootstelling aan zuurstof blijft fruit verder rijpen. Chiquita heeft daarom samen met vervoerder Maersk Container Industry nieuwe, luchtdichte containers geïntroduceerd. Deze containers zijn voorzien van de Star Cool Integrate-technologie. Hiermee kunnen vervoerders zorgvuldig de hoeveelheid koolstofdioxide, zuurstof en stikstof in de gaten houden en beheersen. Door het rijpproces te regelen komen de bananen in perfecte staat aan, voor langere houdbaarheid in supermarkten.

Energie besparen met slimme software
Behalve een kwaliteitsverbetering wordt dankzij de Star Cool Integrate-technologie ook veel energie bespaard. Deze vernieuwing van de vloot, Chiquita heeft in totaal 2.500 containers voorzien van de technologie, heeft een wezenlijke impact: per nieuwe container behaalt Chiquita een energiebesparing van maximaal 35 procent vergeleken met de oudere containers. De hoeveelheid energie die bespaard wordt met slimme software is zelfs nog groter. Dankzij deze software slaat de containercompressor automatisch af, iets wat vergeleken met de oudere containers een besparing van wel 58 procent oplevert. Dankzij deze verbeteringen wordt 34 miljoen kilowattuur aan elektriciteit per jaar bespaard, en dat vertaalt zich dit in een jaarlijkse reductie van 17.000 ton aan CO₂-emissies.

Versnellen van het rijpingsproces 
Wanneer de banen in Nederland aankomen, moeten ze nog verder rijpen. Dat gebeurt in de bananenrijperijen waarvan Chiquita een vestiging heeft in Gorinchem. Miggels: “Als de bananen hier binnen komen, kleuren wij ze eerst in de rijpkamers. Dat gebeurt met een rijpingsgas van 4 procent ethyleen en 96 procent stikstof. Na 24 uur wordt er verse lucht toegevoegd in de rijpkamers en wordt een constante temperatuur van tussen de 15 en 16 graden Celsius gerealiseerd.” Het totale rijpingsproces van de 30.000 dozen met 1.000 bananen per stuk duurt zes tot zeven dagen. “Maar door te spelen met de temperatuur kunnen we het rijpingsproces versnellen tot vier dagen, bijvoorbeeld als een klant een tekort heeft”, aldus Miggels.

Airflow zorgt voor optimale kleuring
De temperatuur wordt constant gemeten via allerlei sensoren in de rijpingskast. “We blazen constant lucht in. Dat gebeurt via het eigen ontwikkelde rijpsysteem (reversible airflow) dat zorgt voor een optimale en gelijktijdige kleuring van de bananen. Eerst wordt er in de rijpkamers twee uur lang lucht van links naar rechts geblazen en vervolgens twee uur lang van rechts naar links. Dit heeft als voordeel dat de bananen allemaal dezelfde temperatuur hebben ”, legt de Manager Operations uit. De lucht wordt er met grote kracht ingeblazen, om precies te zijn met 190 Pascal. Het ontwerp van de dozen waarin de bananen zijn verpakt speelt hierbij een centrale rol. “Die hebben veel openingen, waardoor alle bananen goed en gemakkelijk in contact komen met de verkoelende lucht. Hierdoor rijpen de bananen gelijkmatig”, aldus Miggels.

Duurzame maatregelen
Chiquita heeft ervoor gezorgd dat het rijpingsproces zo duurzaam mogelijk verloopt. Zo is de koelmachine die Chiquita gebruikt, gevuld met het natuurlijke koudemiddel ammoniak. De inblaastemperatuur van het systeem bedraagt 11 °C, het setpoint staat op 14,3 °C, vertelt Miggels. “De warmte en koude uit het rijpproces worden door ons hergebruikt om het hele pand te verwarmen en te koelen. Verder gebruiken we T5- en led-verlichting die voor een laag energiegebruik zorgen, en is er aanwezigheidsdetectie. Ook wordt het daglicht optimaal benut door daktunnels bovenin het pand, en wordt regenwater opgevangen om de toiletten mee door te spoelen. Zoals eerder aangegeven zijn ook bij het transport van de bananen allerlei ‘groene’ maatregelen getroffen. Alles bij elkaar is zo een energiebesparing van 30 procent gerealiseerd en heeft het bedrijf zijn klimaatfootprint teruggebracht naar 665 ton CO₂ per jaar.”

> Leestip: Bananenleverancier Chiquita Brands International heeft 2.500 Star Cool Integrated koelcontainers in gebruik genomen.

> Leestip: Chinese wetenschappers ontwikkelden een digitaal model voor de optimalisering van luchtkoeling van appels.

> Leestip: Lidl opende eerder dit jaar een nieuw Nederlands distributiecentrum voor fruitopslag en rijping met NH₃/CO₂.

> Leestip: In september toonde het Nederlandse Interko een nieuwe kant-en-klare ruimte voor fruitrijping, op een Aziatische beurs.